‘सह्याद्री फार्म्स’ ब्रँडचा शेतमाल आजवर जगभरातील ४२हून अधिक देशांनी स्वीकारला आहे. युरोप आणि जपान या अन्नसुरक्षेच्या अत्यंत कठीण चाचण्या असलेल्या बाजारपेठा व सुपरमार्केट्समध्ये गेल्या ११ वर्षांत हा ब्रँड प्रस्थापित झाला. सह्याद्री फार्म्स ब्रँडची फळे, भाज्या व अन्य प्रक्रियायुक्त उत्पादने आता भारतीय बाजारपेठेत पहिल्या टप्प्यात नाशिक, मुंबई आणि पुणे या तीन शहरांतील कंपनीचे स्टोअर्स आणि ई-कॉमर्सच्या (ऑनलाइन) माध्यमातून ग्राहकांसाठी उपलब्ध झाली आहेत. ३ लाख ‘व्हॅल्यूड कस्टमर्स’ जोडणे तसेच शेतमाल पुरवठा करणाऱ्या सध्याच्या ११ हजारांहून अधिक शेतकऱ्यांची संख्या २५ हजारांवर नेणे, हे पहिले लक्ष्य आहे. करोना लॉकडाऊनच्या कठीण काळात सह्याद्री फार्म्सने मुंबई, पुणे आणि नाशिकमध्ये १ लाखांहून अधिक ग्राहकांपर्यंत दर्जेदार व निरोगी फळं आणि भाजीपाल्याच्या ६ लाखांहून अधिक बास्केट्स सुरक्षितपणे पोहोचवून स्वतःला सिद्ध केले.

सह्याद्री फार्म्सच्या स्थापनेमागे शेतकऱ्यांचेहित, ग्राहकांना सुरक्षित व आरोग्यदायी उत्पादनांचा पुरवठा याबरोबरच ग्रामीण व शहरी समाजातील दरी कमी करणे, ही मुख्य उदिष्ट्ये आहेत. शेतकऱ्यांना उत्पादनाचा रास्त भाव तसेच ग्राहकाला सुरक्षित व आरोग्यदायी अन्न हा समतोल राखण्यासाठी कंपनीचा आजवरचा प्रवास अत्यंत यशस्वी आहे.

उत्पादकाच्याहाती बाजारपेठ असेल तरच त्यांना योग्य व शाश्‍वत नफा मिळतो आणि ग्राहकाना ही थेट लाभ होतो. ‘उत्पादक ते ग्राहक’ हा दुवा जोडण्यासाठी सह्याद्री फार्म्सन पेणु, मुबई आणि नाशिक शहरामध्ये आजवर ‘द फार्म स्टोअर’ नावाने स्वतःचे १३ स्टोअर्स सुरू कले आहेत. शिवाय या शहरातील ग्राहक sahyadrifarms.store/ या ई-कॉमर्स प्लॅटफॉर्मवरून देखील खरेदी करू शकतात. वेब पोर्टल आणि सह्याद्री फार्म्सन वेिकसित कलेल्या ‘ॲप’च्या माध्यमातून सध्या सुमारे सव्वा लाख ग्राहक सुलभपण खरेदी करीत आहेत. गुगल ‘प्ले स्टोअर्स ’वरुन हे ॲप डाउनलोड करता येऊ शकत.

सह्याद्री फार्म्सने साडेतीन वर्षांपूर्वीच स्वतःची ‘एफएमसीजी’ उत्पादने बाजारात आणली. नाशिक, जळगाव, पुणे, मुबई येथील सुमारे १० हजार रिटेल ओउटलेट्समध्ये फूडसड्रीकसं, ज्युसस, जॅम, केचअप, फ्रोजन आणि आयक्युएफ प्रॉडक्ट्स उपलब्ध आहेत. सह्याद्री फार्म्सची ‘असेपे्टीक पकॅजिंग’ उत्पादनेही बाजारात उपलब्ध आहेत. फ्रोजन फ्रूट्स आणि भाजीपाल्यासाठी हॉटल,रेस्टोरंट आंणि केटरिंगसाठी सह्याद्री फार्म्सने HORECA डिस्ट्रीब्युटर्स नेमले आहेत

‘राकट देशा, कणखर देशा, दगडांच्या देशा!’ असं आपल्या महाराष्ट्राचं काव्यात्मक वर्णन केलं जातं. त्याचं मूळ सह्याद्री पर्वत आणि त्यामुळेनिर्माण झालेल्या भौगोलिक परिस्थितीमध्ये आहे. महाराष्ट्राचा गौरवशाली ‘शिवइतिहास’ सतराव्या शतकात सह्याद्रीच्या साक्षीने घडला! याच सह्याद्रीच्या दऱ्याखोऱ्यांतील चिवट छोटे शेतकरी एकविसाव्या शतकात नवा इतिहास घडवीत आहेत. ‘सीड टू प्लेट’ अशी शेतकऱ्यांची स्वतःची परिपूर्ण साखळी विकसित करण्यात कंपनी यशस्वी ठरली आहे.

सह्याद्री फार्मर्स प्रोड्युसर कंपनी लि. या शेतकरी उत्पादक कंपनी लि. ची (SFPCL) स्थापना नाशिक जिल्ह्यात २०१० मध्ये झाली. जगात कुठल्याही कंपनीचा विस्तार होताना आधी देशांतर्गत बाजारपेठेत उत्पादने विकली जातात. मग जागतिक बाजारपेठेत स्थान मिळते. सुरवातीला द्राक्ष पिकाची मूल्यसाखळी उभी केल्यावर सह्याद्री फार्म्सनेयुरोपसारख्या अन्नसुरक्षा आणि ग्राहकहिताला सर्वोच्च प्राधान्य देणाऱ्या बाजारपेठेत द्राक्षांची निर्यात सुरू केली. ४२ देशांच्या बाजारपेठेतील ग्राहकांनी सह्याद्री फार्म्स ब्रँडवर विश्वास दाखवला. हा ब्रँड महाराष्ट्राचा आहे, ही अभिमानाची गोष्ट आहे. परदेशी बाजारपेठेत पुरविल्या जाणाऱ्या दर्जाची कृषी उत्पादने व पारदर्शक व्यवहारासह कंपनी भारतीय बाजारपेठेत उतरली आहे. सध्या कंपनीची सुमारे ५० टक्के कृषी उत्पादने परदेशी आणि ५० टक्के भारतीय बाजारपेठेत विकली जातात. सह्याद्री फार्म्सचे नाशिकमधील सुमारे १०० एकरवरील मुख्यालय आणि तिथे विकसित करण्यात आलेली मानवी स्पर्शविरहित हाताळणी, प्रोसेसिंग, पॅकेजिंग यंत्रणा बघितल्यावर युरोप, अमेरिका किंवा इस्त्रायलसारखे आपल्या देशात घडू शकते, यावर विश्‍वास बसतो.

वाढता उत्पादनखर्च, बाजारभाव, आर्थिक फसवणूक, पिकांमधील नवीन वाणं, हवामानाच्या समस्या आणि चांगले आयुष्य जगण्यासाठी किमान उत्पन्न आदी प्रश्‍नांचा गराडा शेतकऱ्यांभोवती आहे. आपल्या सभासद शेतकऱ्याला वर्षाकाठी खर्च वजा जाता किमान ३ ते ४ लाख रुपयेमिळवून देण्याचे लक्ष्य सह्याद्री फार्म्सने जवळपास गाठले आहे. विशेष म्हणजे सह्याद्री फार्म्स क्लस्टरमध्ये सुमारे ६ हजार जणांना थेट रोजगार मिळाला आहे.

सह्याद्री फार्म्सच्या त्रिस्तरीय रचनेत पहिल्या स्तरावर शेतकरी असून उत्पादन, उत्पादकता आणि दर्जाहे घटक यात आहेत. सभासद शेतकऱ्यांना लागवडीपासून माल तयार होईपर्यंत संपूर्ण सपोर्ट मिळतो. दुसरा स्तर पीकनिहाय शेतकरी उत्पादक कंपन्यांचा आहे. मुख्य कंपनीच्या छत्राखाली द्राक्ष, टोमॅटो, केळी, भाजीपाला, डाळिंब, पेरू, फुलं, कांदा, तांदूळ, कापूस, इतर फळेयांच्या पीकनिहाय उपकंपन्या स्थापन झाल्या आहेत. सभासद शेतकऱ्यांना तांत्रिक/तंत्रज्ञान देतानाच शेतमालाचे एकत्रीकरण, प्रतवारी, निवड आणि पॅकेजिंग, वित्तपुरवठा व विम्यासाठी मदत केली जाते. तिसऱ्या स्तरावर सह्याद्री फार्म्स मुख्य भूमिका बजावते. त्यात सह्याद्री फार्म्सशी संलग्न शेतकरी उत्पादक कंपन्यांना काढणीपश्‍चात व्यवस्थापनासाठी पायाभूत सुविधा, वितरण आणि मार्केटिंग, व इतर आनुषंगिक विषयांसाठी मार्गदर्शन केले जाते. सह्याद्री फार्म्सची द्राक्षनिर्यात गेल्या वर्षी २१ हजार टनांवर पोहोचली. देशातील एकूण निर्यातीपैकी १७ टक्के वाटा असलेली ही कंपनी क्षनिर्यातीमध्ये भारतात प्रथम स्थानावर आहे. सह्याद्री फार्म्स टोमॅटो उत्पादन, खरेदी आणि प्रक्रिया करणारी देशातील सर्वांत मोठी कंपनी आहे. वर्षाकाठी साधारणतः ८० हजार मेट्रीक टन टोमॅटो सह्याद्री फार्म्सकडून खरेदी केला जातो. हिंदुस्थान युनिलिव्हर या बहुराष्ट्रीय कंपनीच्या ‘किसान टोमॅटो केचअप’ आणि ‘फ्रूट जॅम’चे भारतातील सुमारे ५० टक्के उत्पादन सह्याद्री फार्म्सकडून केले जाते. कॅलिफोर्नियातील जगप्रसिद्ध ग्रापा व्हरायटीज आणि युरोपातील एस.एन. एफ.एल. (शिहोन ग्रेप्स) यांच्याशी भागीदारी करीत सह्याद्री फार्म्सने द्राक्षाच्या पेटंटेड ११ आरा व्हरायटी आणि शिहोन ग्रेप्सच्या ५ व्हरायटी भारतात आणल्या आहेत. या व्हरायटींचे भारतातील सर्वाधिकार सह्याद्री फार्म्सकडे आहेत. सह्याद्री फार्म्सची उपकंपनी सह्याद्री सेन्सर्टिकने शेतकऱ्यांना परवडणारी तीन प्रकारची स्वयंचलित हवामान केंद्र (वेदर स्टेशन) विकसित केली आहेत. माती, पाणी, पीक व्यवस्थापन व पीकविमा यांच्या अनुषंगाने हवामानाच्या विविध निकषांचा डाटा प्लॉटनिहाय उपलब्ध होऊन शेती अधिक काटेकोर, अचूक करण्यास त्यामुळे मदत मिळणार आहे.

सामाजिक उपक्रम म्हणून टाटा स्ट्राईव्ह व सह्याद्री फार्म्सने ग्रामीण तरुणांसाठी ‘स्कील डेव्हलपमेंट अकॅडमी’ सुरू केली असून अल्प फीमध्येप्रशिक्षण व त्यानंतर नोकरीची पात्रता व संधी उपलब्ध करून देण्यात येते. या अकॅडमीत २०२० अखेर २५ बॅचेसमधून ६८६ जणांनी यशस्वीरीत्या कोर्स पूर्ण केला. जवळपास सर्वांना सह्याद्री फार्म्स किंवा अन्य ठिकाणी चांगल्या नोकऱ्या मिळाल्या आहेत. मोहाडी व परिसरातील १४ गावांचा समूह तयार करण्यात आला असून लोकसहभाग व सह्याद्रीच्या माध्यमातून गावांचा शाश्‍वत विकास करण्यासाठी डॉ. अब्दुल कलाम यांच्या संकल्पनेतील गावे घडविण्याचा ध्यास सह्याद्रीने घेतला आहे. त्यासाठी पुण्यातील ‘सत्त्व’ फाउंडेशनचे अध्यक्ष श्री. चंद्रकांत दळवी (निवृत्त ‘आयएएस’) यांच्या मार्गदर्शनाखाली कामे सुरू आहेत.

फळे, भाजीपाला, फुले, धान्य

द्राक्षे, डाळिंब, केळी, आंबा, स्ट्रॉबेरी, संत्रा, मोसंबी, पेरू, पपई, कलिंगड, खरबूज, चिकु

अन्य मोसमी फळे : ट्रॉपिकल फ्रूट्स पालेभाज्या फळभाज्या वेलवर्गीय भाज्या परदेशी (एक्झॉटिक) भाज्या कंदवर्गीय भाज्या मोड असलेल्या भाज्या फुले : शेवंती,
कार्नेशन, लिलियम

फ्रूट ड्रिंक्

आंबा आंबा पन्हे पेरू डाळिंब ज्यूस जांभूळ फ्यूजन

जॅम आणि केचअप

: मँगो जॅम स्ट्रॉबेरी जॅम मिक्सफ्रूट जॅम टोमॅटो केचअप, सूप टोमॅटो प्युरी